بررسی پاسخ هیدرولوژیکی جریان رودخانه به تغییر اقلیم (مطالعه موردی: حوضه آبریز سد دز)

Authors

Abstract:

سابقه و هدف: در سال‌های اخیر بدلیل مشاهده شواهد وقوع تغییر اقلیم در متغیرهای آب و هوایی و همچنین هیدرولوژیکی، نگرانی در خصوص تغییرات منابع آب تجدیدشونده و دسترسی به منابع آب در آینده تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم افزایش یافته است. از آنجا که آگاهی از تأثیرات محتمل پدیده تغییر اقلیم بر میزان آب سطحی و نیز رژیم جریان از منظر سازگاری با پدیده تغییر اقلیم بسیار حائز اهمیّت می‌باشد، لذا در این پژوهش تغییرات آورد حوضه آبریز سد دز طی دهه‌های اخیر مورد بررسی قرا گرفته و نیز پیش‌بینی جریان تحت سناریوهای تغییر اقلیم برای افق‌های زمانی آینده انجام شده است. مواد و روش‌ها: از روش من-کندال جهت آشکارسازی روند و روش‌های پتی و بویشند جهت شناسایی نقاط تغییر ناگهانی در سری زمانی رواناب در انتهای 4 زیرحوضه درود، ماربره، سزار و بختیاری استفاده شده است. همچنین برای پیش‌بینی جریان در قرن 21 تحت تأثیر پدیده تغییر اقلیم از خروجی دو مدل گردش عمومی جو CCSM3 و ECHAM5-OM برای سه سناریوی تغییر اقلیم بدبینانه A2، حالت میانه A1B و خوشبینانه B1 بهره گرفته شده است. ریزمقیاس‌نمایی خروجی مدل‌های بزرگ‌مقیاس در سطح منطقه مورد مطالعه توسط مدل LARS-WG انجام شد و داده‌های ریزمقیاس‌شده بعنوان ورودی به مدل هیدرولوژیکی HBV جهت شبیه‌سازی جریان آینده وارد شد. یافته‌ها: آزمون من-کندال وجود روند معنی‌دار منفی (کاهش جریان) را در سه زیرحوضه درود، ماربره و سزار نشان داد و برای زیرحوضه بختیاری روند معنی‌داری مشاهده نشد. بعلاوه آزمون‌های نقطه تغییر نیز رخداد افت ناگهانی جریان را در سه زیرحوضه مذکور نشان داد درحالیکه در زیرحوضه بختیاری تغییر در جهت مثبت اتفاق افتاده است. مقدار این تغییرات بسیار قابل‌توجه بوده و بین 7/14 در زیرحوضه بختیاری و 3/43 درصد در زیرحوضه ماربره متغیر می‌باشد. همچنین بر اساس خروجی مدل هیدرولوژیکی با بارش و دمای مربوط به افق-های زمانی آینده 2020، 2050 و 2080 جریان سالانه در تمامی زیرحوضه‌ها کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهد. همچنین جریان فصل-های بهار، پاییز و زمستان در زیرحوضه‌های تیره، ماربره و سزار کاهش و در فصل تابستان افزایش می‌یابد. جریان‌های فصلی افق‌های زمانی آینده در زیرحوضه بختیاری نیز در تمام فصول به جز فصل پاییز با کاهش قابل توجهی همراه است. بطور کلی شبیه‌سازی جریان آینده تحت سناریوهای مفروض تغییر اقلیم در حوضه آبریز سد دز کاهش شدید پتانسیل آورد سالانه حوضه (تا بیش از یک میلیارد) را نشان می‌دهد. نتیجه‌گیری: بررسی جریان دهه‌های گذشته حوضه آبریز سد دز تغییرات شدید جریان را چه بصورت تدریجی و چه ناگهانی نشان می‌دهد که این تغییرات عمدتاً در جهت کاهش پتانسیل رواناب حوضه می‌باشد. بعلاوه بررسی جریان آینده نیز با سناریوهای مختلف کاهش جریان تحت تأثیر تغییر اقلیم را نشان می‌دهد. لذا با توجه به این شواهد به نظر می‌رسد این حوضه در آینده با کم شدن آورد روبرو خواهد شد و این نتایج بر لزوم بازنگری و تغییر استراتژی‌های مدیریت منابع آب در جهت سازگاری با وقوع تغییر اقلیم تأکید می‌نماید.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی اثرات تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی جریان سطحی رودخانه حوضه آبخیز ارازکوسه

در این پژوهش به بررسی اثرات تغییر ­اقلیم بر وضعیت هیدرولوژیکی حوضه آبخیز ارازکوسه پرداخته شده،  برای این منظور پس از واسنجی و اعتبارسنجی مدلlars-wg ، خروجی hadcm3 تحت سناریوی a2 در ایستگاه­های ارازکوسه، رامیان و مینودشت برای عناصر اقلیمی بارش، دمای حداقل و دمای حداکثر ریزمقیاس گردید. پارامترهای اقلیمی پیش­بینی شده دوره­های 2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080 به مدل  swatکه در دوره گذشته واسنجی و ا...

full text

ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر جریان زیست محیطی رودخانه با استفاده از شاخص های هیدرولوژیکی مطالعه موردی: رودخانه ی کردان

کشور ما با توجه به قرار گرفتن در عرضهای جغرافیایی پایین از اثرات ناشی از پدیده تغییر اقلیم مصون نبوده و بیشترین تبعات منفی این پدیده را متحمل خواهد شد. از اینرو لازم است که تاثیر این پدیده به ویژه در پیکره های آبی کشور به عنوان آسیب پذیر ترین بخش، از جنبه‌های مختلف محیط زیستی مورد ارزیابی قرار گیرد. هدف اصلی در این مطالعه بررسی اثر پدیده تغییر اقلیم بر روی تغییرات رژیم هیدرولوژیکی یکی از سیستم‌...

full text

بررسی اثرات تغییر اقلیم بر فرآیند تبدیل برف به رواناب، مطالعه موردی: حوضه آبریز زاینده‌رود

 در این مقاله اثر تغییر اقلیم بر رواناب ناشی از ذوب برف در بالادست حوضه آبریز زاینده ‌رود در زیرحوضه بالادست ایستگاه هیدرومتری قلعه شاهرخ مورد مطالعه قرار گرفته است. برای نیل به این هدف از محصولات روزانه و هشت روزه پوشش برف سنجنده مودیس برای پایش پوشش برف در بالادست حوضه آبریز زاینده‌ رود به عنوان یکی از متغیرهای مهم در مدل شبیه ‌سازی برف-رواناب SRM ...

full text

پیش بینی تغییرات جریان رودخانه تحت تاثیر تغییر اقلیم (مطالعه موردی حوضه سد گلستان)

اجزای هیدرولوژیکی مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از داده های کوچک مقیاس شده بارش و دمای خروجی مدل چرخش عمومی cgcm3 . به بیان دیگر داده های بارش و دمای کوچک مقیاس شده مدل cgcm3 به عنوان ورودی مدل هیدرولو‍یکی swat با هدف شبیه سازی جریان مورد استفاده قرار گرفته است. مدل swat یک مدل هیدرولوژیکی برای پیش بینی و بررسی تاثیر روش های مدیریتی متفاوت بر جریان، رسوب و عناصر شیمیایی در حوضه های با خاک، ...

15 صفحه اول

اثر تغییر اقلیم بر جریان روزانه در حوضه رودخانه سزار

استفاده بیش از حد از سوخت های فسیلی، افزایش جمعیت جهان و به تبع آن گسترش روزافزون فعالیت­های صنعتی برای تأمین رفاه و نیازهای جمعیت کره زمین، موجب افزایش غلظت گازهای گلخانه ای به ویژه CO2  در چند دهه اخیر شده است. این افزایش در گاز های گلخانه ای موجب بروز پدیده ای به نام تغییر اقلیم شده است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر رواناب سطحی حوزه سزار (غرب ایران) می باشد. در این پژوهش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 23  issue 6

pages  333- 348

publication date 2017-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023